Rouwen is een veranderingsproces
Saar, 3 februari 2024
Wanneer je een dierbare verliest, verlies je niet alleen de persoon waarvan je hield. Je hele doen en laten waar die persoon deel van uitmaakte, staat op zijn kop.
Van de kleine dingen zoals die lege stoel aan tafel of die tandenborstel minder in de badkamer, tot heel grote zoals een moederfiguur die ontbreekt of de getuige op het huwelijk van een zoon of dochter die er plots niet meer is.
Je leven wordt anders, de leegten die er ontstaan zijn door het verlies zoeken een manier om weer opgevuld te worden. Soms is dit gevoelsmatig; na verloop van tijd wordt die lege stoel als maar minder een trigger voor verdriet ... en soms ook effectief; tantes, oma's of plusmoeders vervullen die moederrol, zo goed als ze kunnen. Ook al kunnen ze haar niet vervangen, voor een kind wordt het een gewoonte dat zij nu instaan voor dingen die mama normaal zou gedaan hebben.
Als mens hebben we vaak tijd nodig om die verandering in ons leven te accepteren, al zeker als ze gepaard gaat met diepe emoties als verdriet om iemand die er niet meer is. Tijd heelt niet maar geeft ons wel de mogelijkheid om ons aan te passen aan de nieuwe situatie, met vallen en opstaan.
Net daarom is het ook belangrijk dat we het verdriet om een verlies niet negeren. We moeten bewust voelen en ondergaan om die aanpassing tot stand te brengen. Dat beschrijft ook Manu Keirse* in zijn boek 'Helpen bij verlies en verdriet'.
Dankzij mijn verleden als rader in het IT-projectmanagement-wiel, kwam ik ook in aanraking met de term 'change management' of veranderingsmanagement. Hier komt het erop neer dat je gebruikers van een IT-toepassing zo goed mogelijk voorbereidt op de verandering die eraankomt, in de mate dat die impact op hen zal hebben. Dit doe je door hen zo vroeg mogelijk in het proces te betrekken; hen vragen te stellen, hen te observeren en hen te blijven engageren in het verdere verloop van de aanpassing. Zo krijgen ze enerzijds tijd om de verandering aan te nemen en anderzijds creëren ze zo ook verbondenheid met de toepassing om anderen te begeleiden en gerust te stellen dat het goedkomt. Communicatie en transparantie is hierbij van groot belang.
Zolang je de verandering ontkent, blijft het een onoverkomelijk obstakel
Als we iemand verliezen zal er natuurlijk nooit een moment komen dat we ons zo verbonden voelen met het verlies, dat we er blij om zijn maar de basisprincipes van het veranderingsproces zijn wel gelijk. Hoe meer je bij een aanpassing betrokken bent en ermee geconfronteerd wordt, hoe makkelijker je de verandering in je leven zal integreren.
Zolang je de verandering of het verlies ontkent, negeert of wegstopt, blijft het een enorm obstakel, dat je gedrag en omgang met anderen beheerst. Laat je jezelf toe om erover te praten, de pijn te voelen en na te denken over de toekomst zonder die persoon, zul je op jouw tempo, stilaan je leven weer kunnen opnemen.
*"Prof. dr. em. Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en de autoriteit in België en Nederland als het om verdriet, verlies en de laatste levensfase gaat. Zijn boeken zijn stuk voor stuk bestsellers en werden in vele talen vertaald." (uitgeverij Lannoo)
