Moeilijke data
Saar, 11 april 2024
Ik voel het meestal al enkele dagen aankomen; de datum waarop ze overleed blijft een moeilijke hindernis om te nemen. Telkens als die 13de september eraan komt, lijkt elke vezel in mij zich te verzetten en kom ik enerzijds in een soort paniek- en stress toestand… en anderzijds probeer ik het straal te negeren. Ik zoek manieren om me bezig te houden, ga iets doen met vriendinnen en maak er soms een heel weekend van.
En zo zijn er nog data die ik liever snel zie passeren.
Kerst, Pasen, haar verjaardag, mijn verjaardag, die van de kinderen, lentefeesten, schooloptredens… haar afwezigheid is zo voelbaar.
Nu was ze van heel het gezelschap altijd wel de grootste babbelaar geweest en stond ze ook bekend om de boel te willen entertainen op een of andere manier. Ze was een schakel geweest die nu ontbrak. Iedereen voelde dat er iets niet klopte en wist ook dat het niet op te lossen viel.
De pijn van een lege stoel, kerstcadeautjes die er nu niet waren - omdat zij daar altijd voor zorgde - gezelligheid die er wel was omdat we samen waren, maar toch werd die overschaduwd.
Dat komt uiteraard enerzijds door het verdriet maar anderzijds voel je je ook schuldig omdat je gewoon ‘vrolijk’ verder doet zonder hen.
Soms kan het helpen om op zo’n dagen nieuwe gewoontes of zelfs rituelen te laten ontstaan. Je kunt het gemis niet negeren maar je kunt er wel iets moois mee doen. Zo blijft je dierbare deel van het gebeuren en kun jij eraan wennen dat het nu anders is.
Je voelt je schuldig omdat je 'vrolijk' verder doet zonder je dierbare
Vroeger vierden we Kerstavond altijd bij mijn schoonmoeder. Toen zij overleed, waren we uiteraard genoodzaakt om het op een andere manier te organiseren. Dit heeft ook geholpen in de aanvaarding dat die dagen vanaf dat moment anders zouden zijn, de hele setting was veranderd. Er was niks dat ons nog herinnerde aan de vorige edities.
Nu is het natuurlijk niet altijd praktisch mogelijk om voor een andere locatie te kiezen maar je kunt ook proberen om wie je mist op een of andere manier toch te integreren in het geheel. Zet een foto op de plaats waar je dierbare zou zitten of leg iets symbolisch op de stoel zoals een sjaal of ander aandenken.
Je zou ook samen een bezoekje kunnen brengen aan de begraafplaats of het columbarium en daar een aperitiefje drinken, als nieuw ritueel.
Doe vooral waar jij en je gezelschap zich goed bij voelen op dat moment, je kunt dit nog altijd op een later tijdstip integreren als je dit de eerste keer niet echt ziet zitten.
In een rouwproces geldt in het algemeen, hoe meer je erover praat, hoe makkelijker het wordt als je (onverwacht) met je verlies geconfronteerd wordt. En dit is niet anders als het over ‘moeilijke data’ gaat. Haal herinneringen op met anderen, praat over wat je denkt dat je dierbare zou gezegd, gedacht of gedaan hebben. En als dit leidt tot verdriet, laat het dan gewoon komen.
Je bent tenslotte in gezelschap van mensen die begrijpen wat je voelt en die je graag zien. Ook voor hen is het in de meeste gevallen een opluchting dat ‘erover gepraat mag worden’.
Sowieso is de eerste keer van iedere gelegenheid het moeilijkst. Nadien weet je wat er komt, wat je zou kunnen voelen maar ook hoe je het kunt invullen.
Ook hier moet iedereen opnieuw zijn plaats in vinden, nieuwe gewoonten ontwikkelen en aanvaarden dat je dierbare er niet meer zal bijzijn. Toch niet fysiek dan.
